O teatro sufriu aínda máis que os outros xéneros narrativos as consecuencias da guerra e a posterior ditadura, ao ser impensábel un espectáculo público teatral en galego e a súa pervivencia é posíbel grazas ao labor do exilio A prohibición dos usos públicos da lingua galega ocasionou tamén a conseguinte desaparición das representacións durante os primeiros anos do franquismo, actividade que tanta significación tivera na época das Irmandades da Fala. A aposta polo xénero levada a cabo pola xeración “Nós” viuse truncada ante a imposibilidade de representar as obras.
Ata mediados dos 50 a actividade desprazouse ao exilio onde se conseguiu recuperar e continuar o discurso literario, sobre todo en Bos Aires, onde se estreou en 1941 Os vellos non deben de namorarse, de Castelao, cunha enorme repercusión dadas as circunstancias polas que estaba a pasar a cultura en Galicia.
Mentres na emigración e no exilio se producían obras e se realizaban estreas, o teatro en Galicia vivía sumido nunha depresión profunda.
Podemos dividir o teatro destes anos en dúas etapas: a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia.
XERACIÓN DOS 50:
Os primeiros textos teatrais despois da guerra foron O desengano prioiro (Otero Pedrayo)e A Serpe (Marinhas del Valle). É un teatro máis pensado para ler que para representar xa que o escribiron tendo en conta a situación teatral do momento. Estaba dirixido a unha minoría intelectual galeguista e coñecedora do teatro francés, que utilizaba os mitos e personaxes da traxedia clásica grega para expoñer conflitos do mundo actual, e con influencia do existencialismo. Os temas destas obras teñen que ser aqueles que poidan non ser censurados.
Son os poucos autores que se decantaron polo xénero na época da ditadura, entre eles cabe destacar:
¦ Cunqueiro: Considerado por moitos o gran dramaturgo galego. E O incerto señor don Hamlet é a súa obra máis relevante na que fai unha nova lectura do personaxe shakespeariano e dos seus problemas. Outra da súas obras é A noite vai coma un río.
¦ Carballo Calero: Escribiu teatro antes da guerra civil e despois dela varias obras dramáticas entre enlas: A farsa das zocas (inspiración popular); O fillo e Isabel (realismo); A sombra de Orfeo, A árbore e Auto do prisioneiro (alegorías).
¦ Mariñas del Valle: Considérase o iniciador do teatro social coa obra A revolta que foi premio Castelao de Teatro Galego.
¦ Daniel Cortezón: Escribiu teatro social: Prisciliano, Os Irmandiños.
¦ Manuel María: Escribiu teatro popular, sen complicacións narrativas nin escénicas. Unha das súas obras é Entremés da Otan.
XERACIÓN DE RIBADAVIA OU DO ABRENTE:
A mediados dos sesenta a mellora da situación social e económica propicia unha certa actividade teatral, malia ser sempre o xénero menos cultivado da literatura galega. Ademais recuperación cultural influirá na normalización teatral.
No 1965 xorde o grupo teatral O Facho, dirixido por Manuel Lourenzo, que será tamén o fundador, dous anos máis tarde, do primeiro grupo independente, o Teatro Circo. Extraordinaria importancia terán as Mostras de Teatro de Ribadavia, punto de encontro para os xa abundantes grupos teatrais independentes e estímulo para os autores, que poderán ver representadas as súas obras.
A actividade teatral reflíctese no concurso Castelao de textos teatrais creado pola agrupación cultural O galo, na fundación do Teatro Circo, na celebración do Certame Nacional de Teatro Infantil na Coruña creada pola asociación cultural O Facho e na I mostra e I certame de Teatro Galego de Ribadavia creados pola asociación cultural Abrente.
A actividade xurdida arredor de dita mostra ( representacións, debates e concursos de textos) foi fundamental para a recuperación do teatro neses anos. Os autores que se deron a coñecer grazas a esta mostra denomináronse Xeración Abrente ou de Ribadavia, e foron, principalmente: Manuel Lourenzo, Roberto Vidal Bolaño e Euloxio Ruibal.
Ö Manuel Lourenzo: É un dos autores máis prolíficos da dramaturxia galega, é moi polifacético no ámbito teatral (actor, director e autor teatral). Dentro da súa extensísima obra podemos sinalar tres ciclos:
- Ciclo mítico clásico, no que recrea personaxes míticos do teatro grego, como Electra ou Fedra.
- Ciclo histórico ou metateatro con pezas como A canción do deserto, A ilusión da escena…
- Ciclo experimental ou de innovación: Teatro mínimo, Veladas indecentes...
Ö Euloxio Ruibal: Deuse a coñecer no I Concurso Abrente de Ribadavia co drama Zardigot onde varias secuencias de estilo cinematográfico serven para amosar a incidencia da Guerra Civil nunha familia galega. Esta obra está moi comprometida coa realidade social e política do país.
Podemos diferenciar dúas fases no seu teatro: unha primeira na que escribe sobre a Guerra civil (Zardigot, O cabodano) e unha outra a partir de 1988 na que escrebe textos máis cómicos e satíricos sobre a situación galega. (Teatro infantil, Brinquemos ó teatro). Hai que mencionar tamén a súa contribución ao seu teatro infantil.
Ö Roberto Vidal Bolaño: Foi tamén autor, actor e director. O seu teatro tivo dúas tendencias: o influxo da dramaturxia anterior con textos de raíces populares e a complexidade temática e formal da visión pesimista da existencia humana.
Algunhas das súas obras teatrais foron:
Denuncia: Laudamuco, señor de ningures e Bailadela da morte ditosa.
Metateatro: Touporroutou da lúa e o sol.
Social histórica: Agasallo de sombras e As actas escuras.
No hay comentarios:
Publicar un comentario