No primeiro terzo do XX foi cando naceu e se consolidou a narrativa contemporánea en lingua galega grazas á aparición dun espazo político e cultural de carácter galeguista e á creación de editoriais como Lar e Nós.
En canto á narrativa non ficcional ven da man dos membros das Irmandades da Fala. Algúns como Cabanillas destacaron máis na poesía aínda que tamén deixou algo de prosa como Antífona da Cantiga, unha antoloxía de textos que prologa e analiza. Hai que destacar a Antón Vilar Ponte polo seu traballo de difusión do ideario das Irmandades e do nacionalismo, do que foi principal figura. As conferencias e os artigos periodísticos constitúen o máis destacado da súa produción. As Irmandades da Fala empregaron xornais e revistas, como A Nosa Terra, a Revista Nós (de carácter cultural), revistas vangardistas como Alfar ou Ronsel… para a difusión das súas ideas dando gran auxe ó xénero xornalístico galego.
O Seminario de Estudos Galegos ten no seu estatuto o estudo de toda realidade galega polo que consolidará o ensaio galego. Un dos máis importantes é Terra de Melide.
En canto á narrativa ficcional (prosa) procede da produción do Grupo Nós. Era un grupo formado polo Cenáculo Ourensán: Vicente Risco, Ramón Otero Pedrayo e Florentino López Cuevillas. Todos eles foron narradores e cultivaron o ensaio aínda que Cuevillas se centrou exclusivamente neste último. Tiveron unha primeira etapa de “inadaptados” e só a partir de 1918 centraron a súa atención en Galicia
As características comúns a todos eles son a procedencia da fidalguía (clase social con posibles), unha gran formación intelectual, teñen ideas propias (individualismo) e foron os creadores da prosa galega. O seu órgano de expresión foi a revista La centuria.
A Xeración Nós xurdiu a partir deste grupo coa unión de Castelao que procedía do agrarismo. Teñen un gran compromiso político.
>>Vicente Risco aportou obras ensaísticas como Nós, os inadaptados, onde dá a súa visión da súa xeración e das orixes do movemento intelectual que dará lugar a Nós; ou Teoría do nacionalismo galego, que pretende exaltar o ser de Galicia a través da lingua, da terra e da raza. Este segundo ensaio serviu de guía para os nacionalistas antes da II República, de feito converteuse na “biblia” do galeguismo despois da guerra civil.
Aínda que a súa obra é fundamentalmente ensaística tamén foi autor de contos e relatos de base folclórica, mítica ou popular pero o cume da súa obra é O porco de pé, unha descrición de tipos da sociedade galega de xeito cómico e caricaturesco.
>> Ramón Otero Pedrayo é para moitos o mellor novelista desta época. Foi unha figura fundamental no cultivo e modernización da narrativa longa. As súas obras fundamentais son Arredor de si que ten como argumento o retrato da súa xeración e Os camiños da vida que foi a súa primeira novela dun carácter realista. Amosa a sociedade galega rural na súa transformación no século XIX.
Ten tres temas recorrentes na narrativa: a fidalguía (clase social que representa a vida tradicional que o autor critica que a abandone polo éxodo cara a cidade), a tradición como forma espiritual da cultura dun pobo e a paisaxe que goberna a vida do home.
Ademais Otero dedicouse fundamentalmente aos estudos xeográficos e históricos, entre os que podemos destacar Ensayo histórico sobre la cultura gallega.
>> Castelao. Nun principio non pertencía ao Grupo Nós. Foi unha personalidade polifacética que cultivou múltiples campos sempre defendendo Galicia e todos aqueles que sofren. Foi un artista gráfico, pintor e debuxante, pero deixou unha importante obra narrativa.
A súa técnica narrativa caracterízase pola síntese e a selección, sinxela en aparencia mais froito dun laborioso traballo de depuración e escolma.
As obras fundamentais de Castelao son:
Cousas, libro de relatos ou contos acompañados dunha ilustración que complementa ou modifica o significado da narración. Son relatos moi curtos nos que aparecen o humor, a denuncia dunha realidade inxusta e o posicionamento ao lado dos máis débiles. Teñen carga social e ofrecen unha visión realista da sociedade galega e das súas circunstancias.
Os dous de sempre é unha novela que xira en torno a dous personaxes principais moi diferenciados, que narra os acontecementos dende que son nenos ata que chegan á madurez. Xa o título e a imaxe da portada (un paxaro e un sapo) fan referencia aos dous tipos humanos fundamentais: o emprendedor e o conformista.
>>Rafael Dieste. Pertencente á Xeración do 25 escribiu Dos arquivos do trasno (1926), colección de contos de temática variada que xiran ao redor da psicoloxía e das experiencias extraordinarias da xente galega. Vinculados a Cousas porque neles se conta só o esencial, sen elementos superfluos, hai lirismo e humorismo, máis o sentimento non é tan fondo como en Castelao.
No hay comentarios:
Publicar un comentario